Singer Laren

Ik ging eerlijk gezegd voor de serie nieuwe schilderijen van Marc Mulders (A Garden path) naar het Singer Museum in Laren. Mulders schilderde deze nieuwe serie in aansluiting op de door prinses Irene samengestelde expositie ‘Wij zijn natuur’. En eerlijk is eerlijk: ook die tentoonstelling was indrukwekkend, qua schoonheid als ook qua inhoud. Ik mocht de prinses in 2019 interviewen voor het magazine van ziekenhuis Bernhoven over de verbinding van mens en natuur en de invloed daarvan op gezondheid en welbevinden. Ik kreeg toen al respect voor haar vasthoudendheid. Het klimaatakkoord van Parijs was kort voor ons gesprek ondertekend. Ik kon mij voorstellen dat prinses Irene toch enigszins een gevoel van voldoening moest hebben. Zoete wraak zo je wilt omdat haar inzichten van een twintigtal jaar daarvoor nog belachelijk werden gemaakt. Inmiddels heeft ze op alle fronten gelijk gekregen als het gaat over de natuur en hoe zuinig wij mensen daarmee om moeten gaan. Ze is te chique om haar gelijk te halen, blij was ze wel dat er meer en meer aandacht en erkenning is voor de kwetsbaarheid van de natuur en onze opdracht de aarde te behoeden voor de ondergang. In die zin is deze expositie niet alleen gewoon mooi moor ook een enorme reflectie op ons als toeschouwers. Ik zou zeggen: ga erheen. En geniet dan ook van de nieuwe serie werken van Marc Mulders. Ook hij is al heel lang verbonden met de natuur. Dat deze geestverwant van de prinses een aparte plek krijgt in deze expositie is meer dan terecht en een prachtig surplus voor de bezoekers.

Je denkt George Breitner te kennen. De schilder die in het staartje van de 19de eeuw en begin 20ste eeuw die paarden schilderde. En natuurlijk het Amsterdamse stadsleven. De expositie Breitner in het Singer Museum Laren werpt echter een nieuw licht op deze schilder die zich in deze expositie ontpopt tot een expressionistische impressionist. George Breitner (1857-1923) leefde in een tijd van veel uitvindingen. Schilderen buiten het atelier met verf in tubes, het elektrische licht maar vooral de opkomst van de fotografie. Breitner zette de camera in als middel om geheel nieuwe perspectieven in de schilderkunst te introduceren. Breitner is een modernist avant la lettre. Zijn aanvankelijk donkere coloriet ontwikkelt zich tot expressionistisch kleurgebruik, een snelle, soms zeer snelle toets. Breitner begint als kind van de Haagse School. Na zijn verblijf in Parijs in 1884 verandert zijn stijl. De geboren Rotterdammer wordt uiteindelijk een Amsterdammer die de stad doorkruist bij nacht en ontij en het leven op doek, maar ook in prachtige voorstudies in potlood, krijt, houtskool of ets vastlegt. George Breitner wordt een Amsterdamse impressionist genoemd. Ik zou hem een expressionistische impressionist willen noemen vanwege zijn ongekend snelle toets en kleurgebruik. Breitner was toen modern en is het nog steeds. De expositie is een echte ‘must see’ zoals dat in goed Nederlands heet. Nog even dit: Natuurlijk hangt er ook een meisje in rode kimono. Een favoriet van mijn te vroeg overleden broer John. Te zijner nagedachtenis bezocht ik met mijn vrouw en schoonzus deze schitterende tentoonstelling. Minpuntje: je kunt er alleen pinnen mocht je de catalogus willen kopen, vind ik toch jammer. Ouderwets geld is ook geld.

Of zijn ouders er veel fiducie in hadden vermeld de geschiedenis niet, maar Kees van Dongen zelf was tamelijk zeker van zijn kunnen. Hij wil ‘teekenen’ en als illustrator verdient hij zijn kost. In 1901 vestigt de jonggehuwde Van Dongen zich met zijn Guusje in Parijs, destijds de navel van de internationale kunstwereld. Drie jaar later al heeft hij zijn eerste solotentoonstelling bij galerie Vollard. Van Dongen sluit zich aan bij de fauvisten, leert o.m. Picasso in wiens atelier hij gaat werken. Weer vier jaar later, 1908 breekt van Dongen definitief door. Hij schildert aanvankelijk als de impressionisten en de invloed van Van Gogh is in zijn vroege werk onmiskenbaar. In 1908 krijgt hij al solotentoonstellingen in Parijs, Moskou en Berlijn. Net als Toulouse-Lautrec frequenteert Van Dongen de tingeltangels en huizen van lichte zeden en portretteert vrouwen in hun dagelijkse bezigheden tijdens het opmaken van het toilet, maar ook tijdens het onderhandelen met een klant bijvoorbeeld. Het zijn kleurrijke portretten en getuigenissen van een verdwenen wereld. De wereld die Van Dongen ons laat zien wordt steeds expressionistischer. Hij volgt de trend en experimenteert met het net uitgevonden elektrische licht, laaft zich aan de populair geworden exotische werelden buiten Europa, reist zelfs een tijd door de Oriënt. Gaandeweg ontwikkelt Van Dongen zich tot veelgevraagd portrettist vanb de Parijse bovenklasse. Kwaadsprekend zou je kunnen zeggen dat Van Dongen valt voor het geld. Toch blijven ook de goedbetaalde portretten typische Van Dongen’s. Vooral die ogen! Vaak oneindige zwarte gaten waarin je kunt verdrinken en tóch zo sprekend. In tegenstelling tot zijn grote voorbeeld Vincent was Kees van Dongen niet armlastig toen hij in 1968 op 91 jarige leeftijd overleed. Gelukkig hebben we zijn schilderijen nog. Met de expositie ‘Kees van Dongen’ toont het Singer Museum in Laren een geweldig overzicht van het rijke oeuvre van deze Hollandse modernist.

Doel vandaag: de nieuwe collectie die door Els Blokker – Verwer aan het Singer Museum is geschonken: de collectie Nardinc. Els Blokker en haar in 2011 overleden man Jaap Blokker (jawel van dé Blokker) waren/zijn verwoede verzamelaars en genereuze kunst mecenassen. Jan Sluiters is de centrale figuur met 40 werken maar daaromheen nog zo’n 70 werken van andere modernen als Leo Gestel, Kees van Dongen, Charley Toorop, Jan Toorop, Theo van Reijsselberghe en Bart van de Leck. Hoewel jan Mankes -actief in dezelfde tijd- het werk van Sluijters en de modernen toch vooral geknoei vond, moet ik zeggen dat ik het daarin niet met Mankes eens ben hoewel ik hem zeer bewonder. Uiteraard besef ik dat wij nu anders tegen het werk van toen aankijken. Het spat van het doek in een uitbundige kleurenexplosie en dat was toen uitermate gedurfd en veel te modern.Voor ons echter is het vandaag de dag genieten. Het museum is natuurlijk zeer verguld met deze riante en bijzondere schenking. Mooi ook dat deze collectie nu voor iedereen te zien is. De namen zijn bekend, maar nu kunnen we werken zien tot nu toe in de beslotenheid van een privéwoning voor de ogen van de buitenwereld verborgen is gebleven. Dat huis heet overigens Nardinc, vandaar de naam Collectie Nardinc. Naast de grote Nederlandse modernisten uit de beginjaren van de vorige eeuw, ook ruimte voor de magisch realisten als Carel Willink en Dick Ket. Ook modernen uit die tijd maar met een geheel andere eigen signatuur. De Nardinc Collectie kon nergens beter gehuisvest worden dan in het Singer Museum. Wát een aanwinst!

Singer Laren Museum Belgische Meesters zondag middag 14.12.20 21 heel mooie tentoonstelling uitleen uit België heel leerzaam. De integratie Philosophie Kunst Expressie Oudeheden- Plato Mythologie in het naar het Moderen Reflecteren - 19de eeuw - 20 eeuw Nu in de 21ste eeuw begrijpen ....Circle of Life ..Birth and Death .... METAMORFOSES.

Laatste impressionisten/Singermuseum Laren: Auguste Rodin was de voorzitter van de in 1900 opgerichte Societé Nouvelles de Peintres et de Sculpteurs. Zij waren de laatste impressionisten van een generatie. Wat zij deelden was een hang naar natuurgetrouwe romantiek met een vleugje mystiek. Rodin is een beroemde naam bij het grote publiek, maar een aantal anderen in deze groep bereikten niet de naam en faam van een Monet, Manet of Vangogh. Maar toch mogen de werken van Aman Jean (portet van zijn kinderen Line en Francois), Emile Claus (o.a. Zonnige dag), Henri Martin, Charles Cottet, en Jean Francois Raffaëlli er zijn. Hoewel het één groep was die zich baseerde op dezelfde kunstenaarsuitgangspunten viel de groep toch in wat subgroepjes uiteen in pure impressionisten, of bijvoorbeeld meer de groep die symboliek in het werk doorvoerde zoals Charles Cottet in zijn Vrouwen op de verzoendag van Sainte Anne-la-Palud. Rond 1930 gaat deze laatste groep impressionisten ter ziele. Gelukkig zijn hun prachtige werken gebleven.